Το τριτο ερευνητικο προγραμμα (2008 - 2013)
Το τρίτο ελληνο-γαλλικό ερευνητικό πρόγραμμα στο Ντικιλί Τας, πραγματοποιήθηκε μεταξύ των ετών 2008-2018, υπό την αιγίδα, όπως και τα δύο προηγούμενα, της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας και της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, με επικεφαλείς τους Pascal Darcque, Χάιδω Κουκούλη-Χρυσανθάκη, Δήμητρα Μαλαμίδου και Ζωή Τσιρτσώνη. Χρηματοδοτήθηκε επίσης σε πολυετή βάση από το γαλλικό Υπουργείο Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και το Ινστιτούτο Αιγιακής Προϊστορίας ενώ έλαβε ενίσχυση και από το National Geographic Society (πρόγραμμα για το νεολιθικό κρασί με υπεύθυνη την Τάνια Βαλαμώτη) και το γαλλικό Εθνικό Γραφείο Έρευνας (Agence Nationale de la Recherche, πρόγραμμα "Βαλκάνια 4000", με υπεύθυνη την Ζ. Τσιρτσώνη). Το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας (CNRS), η ΙΗ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Καβάλας και ο Δήμος Φιλίππων (ως το 2010) υποστήριξαν επίσης τις εργασίες.
Ο γενικός στόχος του νέου προγράμματος ήταν να ανασυστήσει το σύνολο της ιστορικής εξέλιξης της θέσης, φωτίζοντας τις χωρο-χρονικές συνέχειες και ασυνέχειες από την πρώτη ανθρώπινη εγκατάσταση ως τη σύγχρονη εποχή.
Τέσσερις ανασκαφικές καμπάνιες (2008, 2010, 2012 και 2013) πραγματοποιήθηκαν συνολικά. Οι έρευνες επικεντρώθηκαν σε τρεις τομείς (2, 6 και 7), ενώ πραγματοποιήθηκαν και μια σειρά νέες πυρηνοληψίες (καρότα) μέσα στην τούμπα.
Τα καρότα μας επέτρεψαν να διευκρινίσουμε με ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια τη φυσιογνωμία του υποστρώματος του Πλειστόκαινου και του Ολόκαινου. Οι δε χρονολογήσεις με άνθρακα 14, που πραγματοποιήθηκαν σε επιλεγμένα δείγματα από τα καρότα, τοποθετούν τη χρονολογία της πρώτης ανθρώπινης εγκατάστασης στο β’ μισό της 7ης χιλιετίας π.Χ.
Στον τομέα 2, βρισκόμαστε πολύ κοντά στο Νότιο όριο του οικισμού της Νεότερης Νεολιθικής ΙΙ. Τα ερείπια αυτής της κατοίκησης καλύφθηκαν από διαδοχικά στρώματα προσχώσεων, από τα οποία δυο περιέχουν σημαντικές ποσότητες από πέτρες. Πρόκειται πιθανώς για λείψανα κατασκευών που χρονολογούνται από τα τέλη της Νεολιθικής Εποχής και την αρχή της Εποχής του Χαλκού.
Στο δυτικό τμήμα του τομέα 6, οι εγκαταστάσεις της Πρώιμης Εποχής Χαλκού (3300-3000 π.Χ.), κυρίως λάκκοι, βυθίζονται απευθείας στο στρώμα καταστροφής της Νεότερης Νεολιθικής ΙΙ (4300-4200 π.Χ.), με εξαίρεση την ΒΔ γωνία του τομέα, όπου παρεμβάλλεται στρώμα της Τελικής Νεολιθικής (4200-3700 π.Χ.). Η λεπτομερειακή ανασκαφή της Οικίας 1 αποκάλυψε ένα σύνολο μεγάλου πλούτου: αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, κινητά ευρήματα (αγγεία, κοσμήματα), και άφθονα βοτανικά κατάλοιπα, μεταξύ των οποίων σπόρους σταφυλιών.
Τέλος, στον τομέα 7, οι έρευνες κατέδειξαν το χρονολογικό και ιστορικό βάθος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στον οικισμό και έφεραν στο φως τις πρώτες υλικές μαρτυρίες για επαφές με τον μυκηναϊκό κόσμο. Επιβεβαίωσαν ακόμη τους στενούς δεσμούς του Ντικιλί Τας με την γειτονική πόλη των Φιλίππων, από την ίδρυσή της τον 4° αιώνα π.Χ., και μέχρι το τέλος της ιστορίας της μετά την κατάρρευση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
