Νεολιθικη: Τα σπιτια
Πηλος χτισιματος
Ο όρος αυτός αναφέρεται στο κατεξοχήν οικοδομικό υλικό της Νεολιθικής και της εποχής του Χαλκού. Πρόκειται για ένα μείγμα χώματος αρκετά αργιλώδους, μαζί με νερό και άλλες προσμίξεις, φυτικής, ορυκτής ή ζωικής προέλευσης. Το μείγμα αυτό χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων, για την κατασκευή ωμών πλίνθων ή με την μορφή πεταχτού πηλού. Στο Ντικιλί Τας χρησιμοποιείται σε όλα τα στρώματα κατοίκησης, για την κατασκευή των σπιτιών και τον εσωτερικό εξοπλισμό τους (φούρνους, έδρανα, κλπ.). Οι μακροσκοπικές παρατηρήσεις και οι μικρομορφολογικές αναλύσεις έδειξαν ότι η σύνθεσή του ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο της κατασκευής, ή ακόμη και ανάλογα με το τμήμα αυτής. Πράγματι, τόσο η σύσταση του χώματος, όσο και το είδος των ορυκτών ή φυτικών προσμίξεων, είναι διαφορετικά για τους τοίχους των σπιτιών, απ’ό,τι για τις θολωτές σκεπές των φούρνων ή τα τοιχώματα των εδράνων. Για παράδειγμα, στο μείγμα που χρησιμοποιείται για τις σκεπές των φούρνων χρησιμοποιούνται αποκλειστικά φλούδες σιτηρών.